Schyliłaś się i coś strzeliło Ci w plecach? Nie możesz się wyprostować? Czujesz że ból ciągnie z pleców od pośladka w dół nogi aż do stopy? Według danych Ministerstwa Zdrowia, szacuje się że 70% dorosłych Polek i Polaków doświadcza bólu na dole pleców. Jeśli należysz do tego grona ten artykuł jest dla Ciebie. Poznaj przyczyny i odpowiedź dlaczego boli kręgosłup lędźwiowy.
Gdzie jest kręgosłup lędźwiowy?
Kręgosłup lędźwiowy to części kręgosłupa zlokalizowana na dole pleców. Jest on położony pomiędzy klatką piersiową czyli żebrami a miednicą. Najprościej zlokalizować go można chwytając się po bokach w talii. Odcinek lędźwiowy zbudowany jest z pięciu kręgów lędźwiowych i dysków międzykręgowych umieszczonych pomiędzy nimi.
Panie fizjoterapeuto! Mam lordozę!
Kręgosłup to nie prosty kij! Fizjologicznie występują w nim krzywizny takie jak kifozy i lordozy. Lordoza to wygięcie w stronę brzucha a kifoza w stronę pleców. Naturalnie lordoza występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa. Dzięki jej istnieniu nasze ciało może właściwie poruszać się i przenosić wszelkie obciążenia na co dzień. Uwagę może przykuć sytuacja w której lordoza w odcinku lędźwiowym kręgosłupa jest za mała bądź za duża.
Dlaczego boli kręgosłup lędźwiowy? – Przyczyny bólu pleców
Wbrew pozorom to bardzo ciężkie pytanie. Jeśli nie doszło do bezpośredniego urazu np. uderzenia bądź upadku wyróżnić można kilka możliwości najczęściej spotykanych w gabinecie źródeł bólu kręgosłupa lędźwiowego.
Brak mobilności i mało ruchu
Ciało człowieka to narząd ruchu który stworzony jest do ruchu. Kręgosłup ma możliwość ruchu w każdym kierunku. Możemy się schylać, prostować, zginać na boki czy obracać. Praca siedząca oraz brak ruchu powodować będą sytuacje kiedy kręgosłup lędźwiowy jest najbardziej obciążony. Brak ruchomości spowoduje brak rozchodzenia się i amortyzacji obciążeń. Konsekwencją niewielkiej ilości ruchu jest sztywność a z niej już bardzo blisko do bólu pleców.
Nieprawidłowa postawa
Żadna skrajność nie jest dobra. Nie inaczej jest w przypadku kręgosłupa. Mimo że ludzkie ciało świetnie adaptuje się do wyzwań jakie mu narzucamy to przewlekle utrzymywana nieprawidłowa może zwyczajnie zmęczyć mięśnie otaczające kręgosłup powodując tym samym ich bolesność.
Zbyt idealna technika podczas ćwiczeń na siłowni
Od dziecka powtarza się nam że wszelkie ćwiczenia na siłowni powinniśmy wykonywać z perfekcyjną techniką. Jest to niestety róża z kolcami. Trenując ciało ustawione perfekcyjnie poniekąd je upośledzamy. Sytuacje życiowe rzadko kiedy pozwolą nam na podniesienie czegoś z ziemi z prostymi plecami. Powoduje to sytuację w której musimy się zgiąć nie będąc na ten ruch przygotowanym a wtedy może pojawić się ból kręgosłupa lędźwiowego.
Za dużo siedzenia
Długie siedzenie to prawdziwa zmora dla kręgosłupa. Większość z nas spędza w pozycji siedzącej wiele godzin w ciągu dnia. Pomnóżmy to przez ilość dni, tygodni, miesięcy, lat. Brzmi strasznie prawda? Jedna pozycja przyjmowana przez długi czas rozleniwia i osłabia mięśnie. Obciążenia które powinny być przenoszone przez mięśnie w tym wypadku działają zdecydowanie mocniej na struktury pasywne czyli na więzadła leżące przy kręgosłupie i dyski międzykręgowe.
Rwa kulszowa
Bolesna klasyka. Schyliłaś się i nie możesz się wyprostować? Ból ciągnący od pleców aż do stopy? To najczęściej zgłaszane w gabinecie objawy. Rwa kulszowa powodowana jest uciskiem na nerw kulszowy lub na nerwy rdzeniowe które go tworzą. Bardzo rzadko ale zdarza się że ucisk jest na tyle silny że powoduje nietrzymanie moczu bądź kału. Taki przypadek wymaga pilnej wizyty na SORze. Najczęściej jednak rwa powoduje bardzo silne dolegliwości bólowe promieniujące z pleców do pośladka.
Dyskopatia
Prawdziwa płachta na każdego fizjoterapeutę czyli – wypadnięcie dysku. Na szczęście dyskowi nie wypada wypadać. Takim mianem bardzo często określa się dyskopatię. Dysk międzykręgowy to rodzaj amortyzatora jaki występuje w kręgosłupie. Składa się z zewnętrznego pierścienia włóknistego oraz płynnego jądra miażdżystego leżącego wewnątrz.
Tryb życia, wiek, brak ruchu a nawet jak się okazuje nikotyna – powodują stopniowe odwodnienie, zmniejszanie i osłabianie się krążka. To może skutkować uwypukleniem się dysku i uciskiem na struktury nerwowe leżące na danym poziomie. Najciekawsze jest że nie każda przepuklina powoduje ból pleców.
Co na kręgosłup lędźwiowy?
W zależności od powagi problemu można wyróżnić następujące formy leczenia bólu kręgosłupa lędźwiowego:
Leczenie zachowawcze – fizjoterapia kręgosłupa
Jest to metoda pierwszego wyboru w walce z bólem lędźwi. Fizjoterapeuta może manualnie bądź przy użyciu narzędzi albo fizykoterapii zmniejszyć ból pleców. Masaż mięśni położonych w okolicach kręgosłupa i mięśni pośladkowych powoduje niemal natychmiastowe zmniejszenie bólu o nawet 40%. Niezwykle ważnym etapem jest trening funkcjonalny. Każda rehabilitacja kręgosłupa powinna opierać się o ćwiczenia które rozruszają i wzmocnią kręgosłup lędźwiowy tak by pozbyć się zarówno objawów jak i przyczyny bólu.
Leczenie farmakologiczne – pomoc w bólu
W przypadku gdy ból kręgosłupa lędźwiowego wystąpi nagle może to oznaczać coś poważniejszego od spiętych mięśni a mianowicie atak rwy kulszowej bądź nagłe pęknięcie dysku międzykręgowego. W takiej sytuacji najczęściej lekarz neurolog może wystawić receptę na lekarstwa przeciwbólowe i przeciwzapalne. Należy jednak pamiętać że lekarstwa powodują lepsze samopoczucie ale nie zastąpią ruchu i odpowiedniej rehabilitacji.
Leczenie operacyjne – ostateczność
Niezwykle rzadko ale zdarza się że rwa kulszowa bądź nagłe pęknięcie dysku powoduje osłabienie czucia i siły nogi bądź nietrzymanie moczu i kału. Są to niebezpieczne sytuacje z którymi należy jak najszybciej zgłosić się na SOR. Długi ucisk na nerw może spowodować jego trwałe uszkodzenie. W takiej sytuacji lekarz neurochirurg wykonuje zabieg operacyjny który zmniejsza ucisk na nerwy.
Co z innymi przypadkami? Kiedy operować kręgosłup lędźwiowy? Jeśli rehabilitacja czy farmakoterapia nie pomogły a ból pleców się nasila można rozważyć leczenie operacyjne. Powinno się jednak w pierwszej kolejności przez 5-6 tygodni spróbować leczenia zachowawczego czyli fizjoterapii i lekarstw.
Domowe sposoby na ból kręgosłupa lędźwiowego
W oczekiwaniu na wizytę u specjalisty który pomoże pozbyć się bólu można spróbować domowych sposobów. Bardzo przydatny jest zwykły termofor. Należy wlać do niego świeżo ugotowaną wodę, dokładnie zakręcić i położyć w miejscu gdzie występuje ból. Ciepło rozluźni spięte mięśnie i zrelaksuje układ nerwowy zmniejszając tym samym dolegliwości bólowe.
Warto również położyć się na brzuchu i unieść delikatnie na łokciach do góry. Pozwoli to przyjąć pozycję przeprostu która pozwoli odciążyć kręgosłup lędźwiowy i zredukować odczuwane dolegliwości.
Rehabilitacja kręgosłupa
Ból pleców nie zawsze musi oznaczać potrzebę wykonania operacji. Jeśli nie ma ku niej bezpośrednich wskazań warto postawić na małoinwazyjne leczenie zachowawcze jakim jest fizjoterapia kręgosłupa. Mimo że proces rehabilitacji może trwać od 5 do 12 tygodni to warto go spróbować. Fizjoterapeuta poza zmniejszeniem odczuwanego bólu, pokazuje pacjentowi wiele ćwiczeń które można później wykonać samodzielnie.
Prawidłowo przeprowadzony proces rehabilitacji polega na leczeniu nie tylko objawów ale zwłaszcza przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego. Nawet jeśli jest niezbędna to operacja usuwa coś co uciska na nerwy a nie powód dla którego w ogóle zaczęło na nie uciskać.
Zabiegu nie da cofnąć. Warto o tym pamiętać i postawić w pierwszej kolejności na rehabilitację, która wniesie znacznie więcej niż tylko pozbycie się objawów.
